در حال بارگذاری ...
رییس انجمن هنرهای نمایشی استان

تاریخ پربار راز پیشتازی تئاتر کهگیلویه و بویراحمد در ایران

میر رضا رفیعی گفت: نمی توان از تئاتر ایران سخن گفت اما نام کهگیلویه و بویراحمد را نادیده گرفت. تئاتری نوپا که با همه کمبودها و نداری ها توانسته همپای کشور و گاه پیشرو تر از آن حرکت کند و در این پیشتازی نیز رازی نهفته است.

به گزارش تئاتر کهگیلویه و بویراحمد؛ رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان گفت: تئاتر در ایران و به تبع آن در استان کوچک کهگیلویه و بویراحمد هنری وارداتی است. اما تئاتر کهگیلویه و بویراحمد ویژگی هایی دارد که هنر، از آن هنرمندان این استان شده است آنچنان که هم در کشور و هم در سطح جهانی تئاتر و هنرمندان تئاتر حرف برای گفتن دارند.
ماندگاری و درخشش در عرصه تئاتر دلایلی دارد که به گفته رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان کهگیلویه وبویراحمد، راز این موضوع را باید در زیرکی هنرمندان تئاتر نسبت به سایر رشته های هنری دانست.
میر رضا رفیعی می گوید: تئاتری های استان آیین ها و فرهنگ های نانوشته را با شیوه تئاتر روز دنیا نگارش و تلفیق کردند؛ این آیین در متن است و آشکار نیست و وقتی متن را می خوانیم احساس می کنیم که بر گرفته از فرهنگ است. همین خود رازیست که تئاتر استان را در مقایسه با سایر هنرها در استان و تئاتر کشور منحصر به فرد کرده است.
وی ادامه می دهد: درسال 97 در هفت استان کشور متون نمایشی رضا گشتاسب، هنرمند، پژوهشگر و نویسنده تئاتر استان استفاده شد. اجرای متون نمایشی نویسندگان استان کهگیلویه و بویراحمد توسط گروه های نمایشی دیگر استان ها بدان معناست که ما دیگران را به فرهنگ خودمان دعوت کرده ایم.
رفیعی می گوید: اگر تماشاگر خودش را در تئاتر ببیند بهتر با آن ارتباط برقرار می کند و اگر غیر از این باشد مردم به سمت تئاتر نمی آیند.
این پژوهشگر عرصه تئاتر و نمایش گریزی به پیشینه تئاتر در استان هم زده و می گوید: تئاتر از اروپا وارد ایران شد اما به قول پیتربروک تئاتر «اوپیک یا روایی» از تعزیه ایران گرفته شده است و این نشان می دهد ایران در تئاتر سابقه و تاریخ دارد. سیاه بازی، تخت حوضی، تعزیه خوانی همه متعلق به ایران بوده است؛ و کهگیلویه و بویراحمد نیز سابقه خوبی در تئاتر دارد.
وی می افزاید: از سال 1287 ضرغام عشایر، خان منطقه ثلاث کهگیلویه ( لنده ، دوگنبدان و بویراحمد )که با خوزستان مراوده داشت در لنده حسینیه ای بنا کرد و در جوار حسینیه مجلس تعزیه خوانی به صورت دو خوانی ( یک نفر مخالف خوان و یک نفر موافق خوان) راه اندازی کرد.
به گفته رفیعی پس از آن درجه داری از دیشموک برای کار به لنده آمد و وقتی فضا را دید پیشنهاد داد به جای اینکه یک نفر تمام شخصیت های تعزیه ( شبیه خوان و مخالف خوان ها) را بخواند می توان از افراد بیشتری استفاده کرد و این باعث شد تعزیه فراگیر شود.
وی ادامه می دهد :خانواده های فقیهی از خوزستان، دوره گردهای اراکی که در طول سال کارشان پارچه و ملامین فروشی بود در ایام محرم و صفر تعزیه خوانی می کردند به رشد تعزیه خوانی کمک کردند.
که نمونه اراکی ها حاج ابوالفضل مقدر بود که در حال حاضر بزرگترین مرکز تولید البسه تعزیه و نمایش و سریال های تاریخی را دارد و گفته است در روستای سُنقرآباد کهگیلویه (چنگلوا) تعزیه می خواندیم . این نشان می دهد این استان و بلاد شاپور(دهدشت) به عنوان مرکزیت دولت صفویه هم پیشینه ای بزرگ در تعزیه دارد.
به گفته رئیس انجمن همنرهای نمایشی، تعزیه خوانی پس از سال 1324 توسط شخصی به نام مرحوم ملا حسنقلی امیری از لنده به سوق انتقال داده شد اما ایراداتی بر تعزیه آورده شده به سوق وارد بود زیرا تعزیه در لنده دقیقا اجرا می شد و تعزیه گردان اعلام می کرد هم اکنون شمر بخواند اما این شیوه را در اجراهایی که در سوق بود حذف کردند برای اینکه می خواستند برای خود تاریخی بسازند.
رفیعی ادامه می دهد: در سرفاریاب سید مختار دولتخواه از مورخین خوبی بود که تعزیه خوانی را میزبانی می کرد.
دوره گردهای شهرضایی هم در لنده تعزیه خوانی و پرده خوانی می کردند و در کریک نیز به دلیل وجود بارگاه امامزاده ها تعزیه خوانی رواج پیدا کرد.
این پژوهشگر هنر و تئاتر می گوید: در واقع دوره گرد ها تعزیه را به استان آوردند و در مرحله اول اراکی ها چون کارشان تعزیه خوانی بود بعد هم اصفهانی و بهبهانی ها آمدند. به عبارتی تعزیه استان در گرمسیر متاثر از بهبهانی ها و در سردسیر متاثر از شهرضایی ها بود.
وی درباره پیشینه تئاتر در استان هم می گوید: از دهه 40 به بعد تئاتر در استان رونق یافت. درگچساران فاتحی و حسامیان و در سوق محمدی که همگی فرهنگی بودند تئاتر کار کردند . این افراد در دانشسرای تربیت معلم درس خوانده بودند و با نمایش، هنر و تئاتر آشنا شده بودند.

وی همچنان گفت: در لنده، سوق، سی سخت، کریک و گچساران هم برگرفته از همان تعزیه های وارداتی والهامی در ایام محرم وتاسوعا وعاشورا هم تعزیه جفت خوانی وهم تعزیه گروهی با موافق خوانی و با مخالف خوانی با تفکیک متون واجرا تعزیه خوانی اجرا می شد که هنوز چند نفری از شخصیتهایی که نقش کوچکترها از جمله شبیه خوانی علی اضغر وعلی اکبر را داشتند زنده اند و کهنسال و در کنار لوله کشی های سنتی  تمبوشه و راه اندازی خزینه های حمامی و یا مساجد قدیمی تعزیه در تمام فصول سال بر گزار میشد. لازم میدانم یادآوری کنم که در مراسم های عروسی نمایش شیر بازی   یا مراسم دیگری  که سبک وسیاق نمایشی داشت در دیگر مراسم عزا و وختنه کنون بر گزار میشده است در برداشت محصول، در بارش باران یا

در ایام عیدها وجشتهای بر گزار میگردیده است.

به باور رفیعی، فرهنگ های آورده شده به مناطق و فرهنگسازی تعزیه خوانی باعث شد تئاتر نیز مورد پذیرش و مقبولیت قرار گیرد و به کار خود ادامه دهد و خود را به جریان تئاتر کشوری برساند.
رفیعی اشاره ای به برخی شهرها که در گذشته تئاتر درخشانی داشته و حالا از این هنر خالی شده اند می کند و می گوید در شهر سی سخت ، چرام و باشت تئاتر خیلی خوب بود که الان دیگر جایی در تئاتر استان ندارند و امیدواریم روزی در این شهرها تئاتر زنده شودچرا که فرزندان و هنرمندان این شهرها در شهرهای دیگری مشغول به فعالیت هستند
وی می گوید در دهه های اخیر از سال 69 به بعد تئاتر استان در عرصه ملی خود را نشان داد و با نمایش استاد افشاریان نامی پیدا کرد این حرکت باعث شد گروه های تئاتری کهگیلویه و بویراحمد خود را نشان دهند و در عرصه بین المللی بدرخشند.
رفیعی بر این باور است تئاتر تئاتر کهگیلویه و بویراحمد خمیر مایه قوی داشته و پویا و زنده است و باید اجرای عمومی تئاتر رونق پیدا کند چون هرکجا کاری اجرا شده مخاطب هم داشته است.




نظرات کاربران